เทียบเบอร์ทรานซิสเตอร์ TIP41C C6090 BD139 และ MJE340
เทียบเบอร์ทรานซิสเตอร์ต้องเช็คค่าอะไรบ้าง ค่าทางไฟฟ้าต่างๆที่จำเป็นต้องเช็คแสดงในตารางด้านล่างสุด จะใช้ทรานซิสเตอร์ 4 เบอร์เป็นตัวอย่างคือ TIP41C C6090 BD139 และ MJE340 หลักการเทียบเบอร์คือ ต้องหาเบอร์ใหม่ที่มีค่าทางไฟฟ้าใกล้เคียงเบอร์เก่าให้มากที่สุดหรือสเปคดีกว่า เริ่มจากเปรียบเทียบค่ากระแส แรงดันและวัตต์ ต้องค่าเท่าเดิมหรือมากกว่าได้ อัตราขยายใกล้เคียงเบอร์เดิม ส่วนความถี่ ft ก็ให้ใกล้เคียงเบอร์เดิมอย่าใช้เบอร์ที่มีความถี่ ft มากเกินไปเนื่องจากวงจรอาจมีปัญหาจากความถี่สูงที่เข้ามาในวงจรได้ หลังจากเช็คค่าทางไฟฟ้าแล้ว ให้เช็คตำเหน่งขา(การเรียงขา) และตัวถังของทรานซิสเตอร์ต้องเหมือนแบบเดิมจะได้ไม่ต้องดัดแปลงและใส่ได้พอดี การหาเบอร์แทนทรานซิสเตอร์ให้ทำเฉพาะกรณีที่จำเป็นเท่านั้น เช่นเบอร์เก่าเลิกผลิตหรือเบอร์เก่าหายากมาก ถ้าเบอร์เก่ายังหาได้ง่ายอยู่ให้ใช้เบอร์เดิม วิธีสังเกตว่าเบอร์เก่าหาอะไหล่ได้ง่ายคือให้ใช้เบอร์เดิมค้นหาในกูเกิลจะเจอร้านอะไหล่ต่างๆในไทยขึ้นมา มีอีกหนึ่งกรณีที่ช่างอยากเทียบหาเบอร์แทนคือเบอร์เก่าเสียบ่อยและใช้ไม่ทนจึงจำเป็นต้องหาเบอร์ใหม่ที่มีสเปคดีกว่าและใช้ทนกว่า
ข้อสังเกตการเทียบเบอร์มีหลายกรณีดังนี้ 1) ได้เบอร์แทนสเปคตรง ต่างกันเพียงยี่ห้อผู้ผลิต 2) ได้เบอร์แทนสเปคดีกว่า และ 3) บางเบอร์ไม่มีเบอร์แทนสเปคตรงเลยมีเพียงเบอร์สเปคใกล้เคียงเท่านั้น กรณีที่ 3 นี้ช่างต้องใช้ประสบการณ์ส่วนตัวในการเลือกอะไหล่
เทียบเบอร์ทรานซิสเตอร์ 4 เบอร์ตัวอย่าง
1) TIP41C เป็นทรานซิสเตอร์ชนิด NPN 6A 100V 65W Vceo = 100V , Vebo = 5V , อัตราขยาย hFE = Min 15 - Max 75 ตัวถัง TO-220 การเรียงขา B C E มองจากด้านหน้า คุณสมบัติเด่นของเบอร์นี้คือ High switching speed และอัตราขยายมีความเป็นเชิงเส้นมากขึ้น (hFE improved linearity) เบอร์นี้เหมาะกับการใช้งานหลายด้าน เช่น Audio amplifier , วงจร power linear & switching และวงจรพื้นฐาน
เบอร์ใกล้เคียงคือ ( ไม่ใช้เบอร์แทนโดยตรงคือเป็นเบอร์มีสเปคใกล้เคียงกัน )
TIP41B เป็นทรานซิสเตอร์ชนิด NPN 6A 80V Vceo = 80V , Vebo = 5V , อัตราขยาย hFE = Min 15 - Max 75
ตัวถัง TO-220 การเรียงขา B C E มองจากด้านหน้า คุณสมบัติเด่นของเบอร์นี้คือ High switching speed และอัตราขยายมีความเป็นเชิงเส้นมากขึ้น (hFE improved linearity) เบอร์นี้เหมาะกับการใช้งานหลายด้าน เช่น Audio amplifier , วงจร power linear & switching และวงจรพื้นฐาน สเปคใกล้เคียงเบอร์เดิมมากที่สุด ต่างกันตรงแรงดัน Vceo น้อยกว่า กรณีนี้ต้องเช็คแรงดันไฟฟ้าของวงจรร่วมด้วยว่าเบอร์ใหม่จะทนได้หรือไม่ถ้าแรงดัน Vceo น้อยกว่า ( แรงดันของวงจรจริงๆอาจไม่สูงก็เป็นไปได้ )
TIP3055 เป็นทรานซิสเตอร์ชนิด NPN 15A 60V 90W Vceo = 60V , Vebo = 7V , อัตราขยาย hFE = Min 20 - Max 70 ตัวถัง TO-247 การเรียงขา B C E มองจากด้านหน้า เบอร์นี้เหมาะกับการใช้งานหลายด้าน เช่น Audio amplifier , วงจร power linear & switching และวงจรทั่วไป เป็นเบอร์สเปคใกล้เคียง ต้องดูแรงดันของวงจรอีกรอบว่าเกินสเปคของทรานซิสเตอร์เบอร์นี้หรือไม่ ?
2) C6090 = 2SC6090 เป็นทรานซิสเตอร์ชนิด NPN 10A 700V 35W Vceo = 700V , Vebo = 5V , อัตราขยาย hFE = Min 15 - Max ? ตัวถัง TO-220F การเรียงขา B C E มองจากด้านหน้า ข้างในไม่มีไดโอด คุณสมบัติเด่นของเบอร์นี้ High speed switching เบอร์นี้เหมาะกับการใช้งาน ฮอร์เอาพุตของ TV
เบอร์ใกล้เคียงคือ ( ไม่ใช้เบอร์แทนโดยตรงคือเป็นเบอร์มีสเปคใกล้เคียงกัน )
2SC5299 เป็นทรานซิสเตอร์ชนิด NPN 10A 800V 70W Vceo = 800V , Vebo = 6V , อัตราขยาย hFE = Min 20 - Max 30 ตัวถัง TO-3PML การเรียงขา B C E มองจากด้านหน้า ข้างในไม่มีไดโอด คุณสมบัติเด่นของเบอร์นี้ High speed เบอร์นี้เหมาะกับการใช้งาน ฮอร์เอาพุตของ TV
3) BD139 เป็นทรานซิสเตอร์ชนิด NPN 80V 1.5A Vceo = 80V , Vebo = 5V , อัตราขยาย hFE = Min 40 - Max 250 ตัวถัง TO126-3 การเรียงขา E C B มองจากด้านหน้า การใช้งาน audio amplifier วงจร driver และวงจรที่ใช้งานทรานซิสเตอร์เป็นคู่ NPN-PNP
เบอร์ใกล้เคียงคือ ( ไม่ใช้เบอร์แทนโดยตรงคือเป็นเบอร์มีสเปคใกล้เคียงกัน )
2SD669 เป็นทรานซิสเตอร์ชนิด NPN 120V 1.5A Vceo = 120V , Vebo = 5V , อัตราขยาย hFE = Min 60 - Max 320 ตัวถัง TO126-3 การเรียงขา E C B มองจากด้านหน้า ถ้าหาเบอร์เดิมได้อยู่ให้ใช้เบอร์เดิมจะดีกว่าเพราะเบอร์ใหม่สเปคใกล้เคียง
4) MJE340 เป็นทรานซิสเตอร์ชนิด NPN 300V 0.5A Vceo = 300V , Vebo = 3V , อัตราขยาย hFE = Min 30 - Max 240 ตัวถัง TO126-3 การเรียงขา E C B มองจากด้านหน้า การใช้งานของเบอร์นี้คือ Audio Power Amp และ High voltage converter รวมถึงวงจรพื้นฐาน
เบอร์ใกล้เคียงคือ ( ไม่ใช้เบอร์แทนโดยตรงคือเป็นเบอร์มีสเปคใกล้เคียงกัน )
KSE340 เป็นทรานซิสเตอร์ชนิด NPN 300V 0.5A Vceo = 300V , Vebo = 5V , อัตราขยาย hFE = Min 30 - Max 240 ตัวถัง TO126-3 การเรียงขา E C B มองจากด้านหน้า ให้สังเกตเบอร์จะมีรหัส 340 เหมือนกัน สเปคใกล้เคียงกันมากๆ แตกต่างกันในส่วนรายละเอียดย่อยเนื่องจากคนละผู้ผลิต
ตารางค่าทางไฟฟ้าของทรานซิสเตอร์เปรียบเทียบเพื่อหาเบอร์แทน / เบอร์ใกล้เคียง
อ่านหัวข้ออื่นๆที่น่าสนใจต่อ ดูหัวข้อล่างนี้